Wokół branży modowej narosło w ostatnich latach sporo kontrowersji. Nie ma się co dziwić - wielu producentów odzieży zdecydowanie zasłużyło na kiepską opinię. Chodzi przede wszystkim o marki z sektora tzw. szybkiej mody, nastawionej na produkowanie wielu tanich kolekcji w ciągu jednego sezonu.
Taki model biznesowy wymaga radykalnych optymalizacji kosztów na etapie produkcji, co nieraz wiązało się z niegodnymi warunkami pracy czy zanieczyszczeniem środowiska. Wiele z tych praktyk dotarło do świadomości masowego odbiorcy po katastrofie budowlanej w Szabharze i premierze filmu The True Cost, który obnażył skalę problemu.
W ostatnich latach widoczny jest zwrot w stronę bardziej przemyślanej konsumpcji. Etyczne zakupy odzieżowe stają się priorytetem dla wielu odbiorców, a na rynku pojawia się coraz więcej ekologicznych marek czy aplikacji ułatwiających wybór ubrań przyjaznych środowisku.
Z drugiej strony, nie wszyscy producenci są z nami fair: niekiedy hasła o odpowiedzialności czy trosce o środowisko to tylko marketingowe slogany. Ten artykuł powstał aby uporządkować najważniejsze wskazówki dotyczące świadomych zakupów modowych i pomóc wam dokonywać etycznych wyborów.
Kupuj ubrania z drugiej ręki
Podstawowa zasada zrównoważonej mody to przedłużanie życia ubrań. Wszystko po to, aby zminimalizować wpływ jednej sztuki odzieży na środowisko. Jak to działa?
Wyobraź sobie, że cykl życia każdego ubrania podzielisz na trzy części: fazę produkcji, fazę użytkowania i fazę końcową (do niej zaliczymy recykling czy wyrzucenie ubrania). Faza produkcji nowego ubrania najbardziej oddziałuje na środowisko, a faza końcowa łączy się z powstaniem nowego odpadu. Zdecydowanie najbardziej ekologiczna jest faza, w której ubranie jest przez nas użytkowane. Przedłużając ją nawet o kilka miesięcy, możemy znacznie zmniejszyć wpływ oddziaływania przemysłu odzieżowego na środowisko.
Kiedy wybierasz ubranie z drugiej ręki, zmniejszasz zużycie surowców potrzebnych do produkcji nowej odzieży, a do tego ograniczasz ilość odpadów tekstylnych.
Znajdź opcję dla siebie
Istnieje sporo sposobów na dawanie drugiego życia ubraniom. Możesz oczywiście skorzystać z oferty lokalnych sklepów second hand czy second handów online. Istnieją również sklepy vintage oferujące odzież i dodatki marek luksusowych.
Kupowanie z drugiej ręki jest uważane za etyczne, ale i tu warto być czujnym. Pamiętaj, że możesz dowiadywać się skąd pochodzą używane ubrania w danym sklepie i co dzieje się z odzieżą, której nie uda się sprzedać. Zadawanie takich pytań pomoże Ci porównać wpływ różnych sklepów na środowisko i podjąć decyzję dotyczącą zakupów.
Świetnym sposobem na etyczne zakupy odzieżowe jest kupowanie ubrań prosto od ich obecnych właścicieli. Dzięki temu ograniczasz etapy pośrednie do minimum, a poza tym masz okazję dowiedzieć się więcej o ubraniu, które planujesz kupić.
Takie zakupy możesz robić osobiście - w różnych miastach organizowane są wydarzenia poświęcone sprzedawaniu i wymianie ubrań.
Wygodniej będzie skorzystać z internetu? Dużo ofert bezpośrednio od właścicieli znajdziesz w Less - darmowej aplikacji dostępnej na telefony z iOS i Androidem.
Wybierz etyczne marki odzieżowe
Według raportu Pulse of the fashion industry marki coraz bardziej przykładają uwagę do zagadnień związanych z etyczną modą. Rośnie liczba firm, które zakładają sobie cele dotyczące zrównoważonego rozwoju, większy jest też udział etycznych tekstyliów w ogólnej produkcji odzieżowej.
W tych zmianach przodują europejskie marki, co oznacza, że na lokalnym rynku mamy coraz szerszy wybór jeśli chodzi o świadome zakupy. Nie zawsze łatwo jednak odróżnić prawdziwe działania od marketingowych postulatów.
Po czym poznać etyczne marki odzieżowe?
Szybkim sposobem będzie skorzystanie z dostępnych katalogów marek (np. Good on you), które oceniają producentów ubrań pod kątem uzyskanych certyfikatów czy transparentności procesu produkcji.
Najwyższe oceny uzyskują najczęściej mniejsze marki, ale odzieżowi giganci też są obserwowani przez aktywistów etycznej mody.
Organizacja Fashion Revolution wzięła pod lupę 200 największych marek odzieżowych i oceniła ich “współczynnik modowej transparentności”. W 2019 na czele rankingu były Adidas, Reebok, Patagonia, Esprit i H&M - warto jednak zauważyć, że żadna z marek nie otrzymała więcej niż 64% możliwych do zdobycia punktów.
W podobnych rankingach często oceniana jest transparentność, bo to ona pozwala dokładnie prześledzić proces wytwarzania ubrań, a wraz z nim dbałość o środowisko i poszanowanie praw człowieka. Ale o podejściu do produkowania odzieży świadczą też certyfikaty. Popularne symbole to FAIRTRADE i WFTO, świadczące o tym, że produkt spełnia standardy sprawiedliwego handlu.
To, czy marka tworzy ubrania w sposób etyczny i ekologiczny można też ocenić samemu. Wiele producentów umieszcza na swojej stronie internetowej informacje o kraju pochodzenia tkanin, sposobie ich obróbki czy warunkach jakie spełniają ich szwalnie. Nie warto zadowalać się ogólnikami - transparentne marki decydują się ujawniać szczegółowe informacje na temat pochodzenia swoich ubrań.
Na co jeszcze zwracać uwagę kupując ubrania?
Niezwykle istotnym czynnikiem jest jakość produktu. Ubranie, które przetrwa kilka sezonów jest zawsze lepsze od modnej, ale nietrwałej kreacji. Dlatego przy okazji zakupu warto przyjrzeć się wykończeniom i poszukać opinii innych użytkowników tego produktu.
Wybór odpowiedniej tkaniny wpływa nie tylko na jakość ubrania, ale też może być elementem etycznych zakupów. Nie mówimy tu tylko o tworzywach sztucznych czy produktach odzwierzęcych - włókna naturalne można też hodować w mniej lub bardziej ekologiczny sposób.
Jeśli bawełna, to najlepiej organiczna, masz wtedy gwarancję, że do jej wytworzenia nie użyto pestycydów, a ludzie pracujący przy jej zbiorze nie byli narażeni na kontakt z groźnymi chemikaliami. Istotne jest też pochodzenie surowca: w przypadku wiskozy aż 30% masy drzewnej potrzebnej do jej wytworzenia pochodziło jeszcze kilka lat temu z zagrożonych i pierwotnych lasów. Dobrymi tkaninami dla świadomych konsumentów mogą być len, konopie czy lyocell.
Jeszcze jeden aspekt jaki warto wziąć pod uwagę to “ekologiczne koszty” dystrybucji i sprzedaży produktów. Będą one zazwyczaj niższe w przypadku towarów produkowanych lokalnie. Z drugiej strony, zakupy online też są opcją przyjazną środowisku. W porównaniu do tradycyjnych butików, e-sklepy emitują mniej CO2. Dodajmy jednak, że to przemyślane zakupy są zdecydowanie bardziej eko - regularne zamawianie i odsyłanie paczek negatywnie wpływa na ekologiczne koszty.
Czy etyczne zakupy odzieżowe muszą być drogie?
Nietrudno zauważyć, że wiele etycznych marek proponuje znacznie wyższe ceny niż popularne “sieciówki”. W tym przypadku płacimy jednak za jakość wykonania, dbałość o środowisko i respektowanie praw człowieka. Niektórzy producenci zresztą otwarcie analizują swoje ceny, pokazując co się na nie składa - na polskim rynku robią to np. twórcy Transparent Shopping Collective.
Wysokie ceny zazwyczaj nie są problemem w przypadku zakupów z drugiej ręki. W stacjonarnych second handach i aplikacjach do sprzedaży używanych ubrań można znaleźć prawdziwe perełki w bardzo niskich cenach.
Zasady świadomych zakupów
Podsumujmy najważniejsze wskazówki dotyczące kupowanie ubrań zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju:
Kupuj ubrania z drugiej ręki
Wybieraj etyczne marki odzieżowe
Zwracaj uwagę na jakość produktu i materiał, z którego jest wykonany
Zadawaj pytania: masz prawo wiedzieć w jaki sposób wykonywane są ubrania, które nosisz
Pamiętaj o wpływie dystrybucji i sprzedaży ubrań na środowisko
Moda zmienia się na lepsze - świadczą o tym nie tylko starania marek odzieżowych, ale przede wszystkim zmiana, która zachodzi u konsumentów. Coraz więcej osób zwraca uwagę na pochodzenie ubrań czy ich wpływ na środowisko naturalne. Wysyłają tym samym komunikat producentom odzieży: zależy nam na czymś więcej niż modnych krojach i wzorach. To fundament stałej przemiany branży modowej, która pozytywnie wpłynie na dobro naszej planety i jej mieszkańców.
